The Substance: Mọi thứ phải đặt đúng chỗ thì mới có chỗ đứng?
thế đéo đúng nữa thì sao?
Một vài suy nghĩ nhanh của mình khi xem The Substance, một bộ phim trần trụi và đầy hỗn loạn, được xây nên bởi định kiến, bất công của xã hội khoác lên vẻ đẹp của nữ giới. Nhưng sâu hơn thế, có lẽ là xung đột nhận thức sâu sắc trong chính nhân vật, cách những “con sói” được cho ăn và nuốt chửng tâm hồn.
Bài viết sẽ tiết lộ toàn bộ diễn biến trong phim, mình chỉ nói thế thôi còn quyết định đọc tiếp hay không là ở bạn nhé.
Tóm lược:
Elisabeth Sparkle (Demi Moore thủ vai) là một ngôi sao hết thời, phải làm show thể dục nhịp điệu ở tuổi 50 dù đã từng là một minh tinh nổi tiếng, dành được tượng vàng Oscar và có riêng cho mình 1 ngôi sao trên đại lộ Danh Vọng. Vào ngày sinh nhật, bà biết tin mình sẽ bị đá đít ra khỏi công việc này do quá già. Trên đường về, do xao lãng vì thấy tấm áp phích khổ lớn của mình bị tháo xuống, Elisabeth bị xe tông.
Tại bệnh viện, bà tình cờ được biết đến dự án thử nghiệm The Substance. Loại thần dược này được bơm vào trong cơ thể, tạo ra một phiên bản mới hoàn hảo hơn, trẻ trung hơn, tuyệt mỹ hơn của chính bà. Vậy là, Elisabeth - đứng trước những áp lực cả bên trong lẫn bên ngoài - chính thức trở thành khách hàng số 503 của thử nghiệm. Và Sue, kẻ chui ra từ cột sống của Eli, chính là phiên bản hoàn mỹ mà thần dược đem lại.
The Substance - là thần dược nhưng cũng đi kèm với quy tắc không thể phá vỡ: 2 phiên bản thay nhau tồn tại sau mỗi 7 ngày, không có ngoại lệ. 2 phiên bản nhưng là 1 người, không có tách rời, không có phân biệt, phần mới xài gì thì phần cũ sẽ phải chịu mất. Một đi không trở lại, không bao giờ có thể trở về điểm xuất phát.
Sue - với ngoại hình hoàn hảo đã nhanh chóng chiếm được show thể dục nhịp điệu của Eli. Từ đây, cô 1 đường thẳng băng tiến tới các trang bìa nổi tiếng, talkshow hấp dẫn, được mời đóng phim và host chương trình chào năm mới. Cứ mỗi một nấc thang nghề nghiệp mở ra, Sue lại không thể cưỡng lại được sự hấp dẫn của danh vọng. Ban đầu, cô tuân thủ nguyên tắc mỗi tuần tráo thân 1 lần nhưng càng về sau, cô bắt đầu tìm cách để mình được ở thân thể mới này nhiều hơn, để sống và tận hưởng nhiều hơn.
Sue hút chất sinh dưỡng của Eli để sống. Eli, theo thời gian, lượng nạp thì ít, lượng xả thì vô bờ - đã không thể duy trì thân thể như ban đầu. Dần dà, ngón tay và cả một bên chân của Eli bị hoại tử, răng bị chảy máu, thân thể tím tái, tóc rụng, da chảy xệ. Eli vừa bị hủy hoại bởi Sue - phiên bản đẹp đẽ đang sống cuộc đời hào nhoáng cô từng sở hữu, đồng thời cũng tự đày đọa bởi thói ăn uống vô độ kinh tởm, bởi sự căm hận với bản thân và bản thể còn lại.
Khi sự xung đột giữa 2 phiên bản được đẩy lên cao trào, Eli muốn chấm dứt thử nghiệm, cô không thể chịu nổi sự đau khổ và bất công này thêm 1 giây phút nào nữa. Còn Sue thì đời nào chịu tắt đi ánh hào quang trong khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp. 2 người có một pha rượt đuổi, giết chóc kịch tính, nhầy nhụa và đẫm máu. Sue chiến thắng. Điên cuồng hút sinh dưỡng từ Eli ra để sống tiếp 3 tháng - tới big day - ngày cô làm host show chào năm mới.
Tuy nhiên, tới ngày trọng đại thì sinh dưỡng hết. Sue rụng tai, rụng răng, tróc móng. Toàn bộ thân thể bắt đầu lụn bại. Cô dùng chút sức lực cuối cùng để bơm vào Thần Dược - dự tính tạo ra 1 phiên bản mới hoàn hảo hơn của chính mình. Tuy vậy, thứ xuất hiện chỉ là 1 con quái vật Elisasue. Từ đây, khán giả được 1 màn máu me bầy hầy kinh tởm hắt thẳng vào từng góc màn hình.
Kết phim, cái đầu Eli bứt ra khỏi một tấm thân quái thai, chầm chậm tiến về ngôi sao trên đại lộ Danh Vọng của bà và mủn ra. Chiếc xe vệ sinh trườn qua và sau đó, mọi thứ lại sạch sẽ tinh tươm. Chỉ còn lại một ngôi sao của dĩ vãng, nứt nẻ, đầy những vết hằn in dấu thời gian.
Về màu sắc
Phim chiếm trọn cảm tình của mình bởi những gam màu tươi sáng, tương phản, thậm chí chói mắt và siêu thực. Sue gắn với bộ bodysuit màu hồng blink blink, ngọt ngào, hút mắt. Các items gắn với cô là váy xòe chữ A và áo cúp ngực, croptop và short siêu ngắn màu xanh, trắng, vàng tươi rực rỡ nhằm khoe trọn cơ thể trẻ trung, tươi mới. Ngay cả với đồ mặc nhà, Sue cũng đi theo bảng màu tươi sáng, bộ ngủ trong cảnh rượt đuổi tốc chiến với Eli cũng là lụa màu tím lilac rất thơ và yêu kiều.
Eli, cũng không kém phần long trọng khi cô sở hữu chiếc trend coat màu vàng mù tạt chói chang. Cứ ra ngoài là khoác, mặc lấy mặc để. Tuy vậy, tủ đồ thường nhật của Eli lại là các gam lạnh, trung tính, 1 màu, ít chi tiết như trắng, xanh cổ vịt, xanh lam. Sự đối lập về màu sắc trang phục của 2 nhân vật đã nói rõ về tâm thế của họ, 1 người được người khác tôn sùng sắc đẹp và cũng tự mình biết mình đẹp. 1 người đã bị bỏ quên từ lâu, bước ra ngoài khu vực riêng tư là cần khoác lên 1 chiếc áo rực rỡ để thu hút ánh nhìn của người khác hướng vào mình.
Ngoài trang phục, căn nhà màu hồng - xanh chàm của Eli, nhà vệ sinh trắng toát, chỗ lấy thuốc trắng còn hơn cả bệnh viện hay trường quay hồng tím của Pump It Up đều là những set design với dụng ý màu sắc rõ ràng: mấy người không được phân tâm, mắt của mấy người phải được ở đây và tập trung trọn vẹn vào đây - từng chuyển động nhỏ nhất. Chúng tôi đã tiết chế các chi tiết rườm rà rồi, hãy để màu sắc làm việc của nó.
Về diễn viên
Mình chưa từng xem bất kỳ phim nào của 2 diễn viên Demi Moore và Margaret Qualley trước đây và thực sự bị choáng váng bởi 2 người này quá đẹp. Cô Demi Moore đóng The Substance ở tuổi 61. 61 tuổi, với một sự nghiệp không thiếu những tác phẩm nổi tiếng, đã lăn lộn trong nghề hàng chục năm, được/bị sống dưới cái nhìn của công chúng trong một thời gian đủ dài để đủ độ chín cho vai diễn Eli lần này. Với mình, quyết định đóng vai Eli là một quyết định dũng cảm. Đó có thể chính là câu chuyện và áp lực của cô Demi phải chịu đựng, là tiếng nói của cô về ngành công nghiệp mà bản thân cô đã và vẫn đang ở trong nó.
Cô Demi có một cái nhìn ám ảnh. Ánh mắt của cô khi còn là 1 diễn viên hết thời đứng trong set quay tẻ nhạt, khấp khởi hồi hộp khi là người phụ nữ cố gắng lên một buổi hẹn, tuyệt vọng về nhan sắc, căm phẫn vì ghen tỵ, day dứt khi phải dừng lại hay khi ở trong hình hài của một con quái vật - thì đều muôn hình vạn trạng. Ánh mắt của cô không tốt cũng chẳng xấu, nó ám ảnh.
Phim chọn Margaret Qualley - Sue là thân mới, lưu ý là thân mới chứ không phải phiên bản thời trẻ của Eli. Tức là, cô là phiên bản hao hao nhưng khang khác, là bản nâng cấp đẹp hơn, hoàn hảo hơn. Margaret chia sẻ rằng đoàn phim đã độ cho ngực và mông của cô nở nang hơn để tô đậm lên tiêu chuẩn phi thực tế của xã hội dành cho phụ nữ. Nhưng ngay cả khi không làm thế, thì mình vẫn thấy Margaret Qualley đẹp xuất sắc, đẹp nín thở, đẹp không muốn rời mắt. Đẹp không chỉ ở tỷ lệ cơ thể mà còn đẹp ở xương mặt, khuôn miệng, nụ cười, ánh mắt, chiếc răng thưa và cả vầng trán cao sáng ngời nữa.
Trong những cảnh quay đặc tả cơ thể, Margaret cũng sở hữu những chuyển động tinh tế, cảm xúc, vận dụng tối đa thế mạnh từ background người mẫu, vũ công ballet của mình. Margaret Qualley có cho mình biểu cảm khuôn mặt đa dạng, sống động nhưng không lố bịch, nhất là trong những trường đoạn combat sống còn với thân gốc.
Cả 2 cô cháu đều diễn tròn vai, sinh ra để dành cho 2 nhân vật này, tôi không có gì để chê.
Sau đây mình sẽ nói về 2 cảnh mình ấn tượng sâu sắc nhất.
Cảnh Eli hẹn Fred
Fred - người bạn học chung từ rất xa xưa bắt gặp Eli trên đường và niềm nở chào hỏi. Fred có lẽ không phải người quan tâm đến showbiz vì trong mắt ông, Eli vẫn là ngôi sao, vẫn là cô nàng đẹp nhất thế gian (the whole wide world). Ông chả quan tâm đến việc quay show thể dục nhịp điệu là hết thời, ông chỉ biết đây là một người bạn, một người phụ nữ đẹp, ông bày tỏ sự ngưỡng mộ và quan tâm của mình. Ông chẳng có namecard, ông ghi vội số của mình vào một tờ hóa đơn và ngay cả khi nó rơi xuống vũng nước bẩn, ông cũng nhặt lên đưa cho Eli.
Có gì để mất đâu, nhề?
Thế rồi, sau khi Sue đã lạm dụng thời gian và làm 1 ngón tay của Eli bị hoại tử. Trong Eli, cơn sóng thần của sự bất an càng lúc càng dâng trào. Khi cảm thấy bị đe dọa thì chúng ta sẽ làm gì ạ? Chúng ta sẽ phản kháng, sẽ tức giận, sẽ đóng băng… Ở đây, Eli chọn hẹn gặp Fred để có cảm giác vẫn còn chỗ đứng, vẫn được trân trọng. Fred không ngờ Eli - ngôi sao màn bạc lại gọi cho mình, bày tỏ mong muốn gặp mình.
Eli cũng thế.
Nhưng cô vẫn sửa soạn.
Trong khung hình trắng toát của những ô gạch vuông lạnh lẽo, Eli đeo găng tay dài màu đen, mặc chiếc váy đỏ thuần chói chang, đập thẳng vào mắt. Chiếc váy không có vẻ gì là tôn lên đường nét cơ thể của bà, nó rộng, nếp váy lùng bùng, rõ ràng là bà không thoải mái. Bà không thoải mái với nó, và cũng không thoải mái với mình, bằng chứng là chiếc khăn lụa to bản được thêm vào một cách qua quýt nhằm che bớt phần cổ và ngực, nơi làn da nhăn dễ nhận thấy nhất.
Nhưng điểm nhấn ở đây phải kể đến 4 lần trang điểm trong vòng 20 phút của Eli:
Lần 1: trang điểm như bình thường
Lần 2: nhìn qua biển quảng cáo to chà bá lửa của Sue, thấy kiểu trang điểm ngọt ngào trẻ trung dội vào tầm mắt, Eli quay vào gương và dặm thêm má hồng, thêm lớp son bóng phủ lên trên lớp son lì ban đầu
Lần 3: bà quay lại, đánh lại kem nền chồng lên lớp cũ, chồng thêm che khuyết điểm, tô lại son đậm hơn
Lần 4: làm những điều trên một lần nữa trong cơn hoảng loạn, từ môi, màu đỏ của son quẹt ra khắp mặt, loang lổ, nhem nhuốc, trộn với màu đen của mascara và ánh mắt u tối, tuyệt vọng.
Đồng hồ đếm ngược từ 7 rưỡi tới 8h - giờ hẹn của Fred cũng giống như đồng hồ sinh học điểm trong mỗi người phụ nữ vậy. Nếp nhăn, sự tàn phai của nhan sắc, sự suy giảm hormone, sự lười nhác của buồng trứng, sự mỏi mệt của cuộc sống là những sự thật không thể từ chối, không thể phủ nhận. Nó ở đó, qua lớp gương, nhìn chằm chằm vào Eli.
I'll stare directly at the sun but never in the mirror (Taylor Swift).
Đồng hồ cứ chạy, Eli cứ ra rồi lại vào, sửa rồi lại sửa. Đến cuối cùng, bà ngồi thu lu trong góc phòng, nhìn vào những tin nhắn hỏi han của Fred. Nhưng chúng không còn quan trọng nữa. Dù bà có làm gì hay với ai thì sự ám ảnh và bất an vẫn đeo bám Eli. Fred là người duy nhất nói với Eli rằng bà vẫn là người phụ nữ đẹp tuyệt vời, nhưng với Eli, điều đó là không đủ.
Nhưng tôi nghĩ, ngay cả khi cả thế giới nói với bà điều tương tự, chắc gì bà đã thôi bất an nếu như ngay bản thân bà cũng không chấp nhận mình.
Phiên bản già nua này, liệu có nghĩa lý gì không?
Phân đoạn này là một trong những đoạn không kinh dị, nhưng lại có sức nặng đối với mình. Nhất là khi nó xảy ra sau khi Eli thấy cuộc sống hẹn hò đầy màu sắc và năng lượng tuổi trẻ của Sue. Eli cố gắng vớt vát một cuộc hẹn theo kiểu friend date với Fred - mục đích chỉ để vỗ về sự bất an bên trong mình, và để thấy rằng mình vẫn có lựa chọn. Ngón tay bị hoại tử cùng những chỉ dẫn lạnh lẽo vô hồn của người đàn ông trong điện thoại khiến Eli cảm thấy cuộc sống đang dẫn mất kiểm soát.
Rõ ràng cô lựa chọn bước vào thử nghiệm này, nhưng càng lúc càng bị cuốn vào những thứ bà không chuẩn bị trước. Không chỉ về sự tồn tại của một thân mới, mà còn là sự chuẩn bị khi phải nhìn vào những góc tăm tối nhất, xấu xí, yếu đuối, cô độc và tham lam nhất trong chính tâm hồn mình.
Cảnh con quái vật Elisasue sinh ra và biến mất
Con quái vật Elisasue được nghiên cứu và hoàn thiện trong khoảng 2 năm bởi các chuyên gia về tạo hình. Elisasue có 5 cái đầu, trong đó 1 cái có khoang để tự tách và nôn ra một bên ngực, 1 bộ bodysuit toàn thân, 1 bộ bán thân khi nó được tách đôi ra, 1 bản mô phỏng đầu của Eli được gắn trên lưng của quái vật. “Những tháng ngày đau khổ” là cách mà Persin - chuyên gia tạo hình nói vui về quá trình này. Còn riêng Margarette, cô mất đến 6 tiếng ngột ngạt trong phòng trang điểm để biến thành Elisasue.
Trước đó, trong một lần Eli ăn hết cả 1 con gà và Sue đi quay bị dính quả đùi gà lồi ra khỏi phần mông. Đúng 1 tích tắc “không bình thường” bị lộ tẩy thôi là cả trường quay dừng lại, tất cả các góc máy đặc tả phần mông của Sue được lôi ra mổ xẻ từng đường nét bởi rất nhiều người đàn ông, và cả phụ nữ.
Cái gì là bình thường, cái gì là bất thường?
Là chiếc mông lồi cục đùi gà của Sue?
Là việc đi tìm ngay 1 chiếc áo choàng để che giấu đi những gì trông-không-bình-thường của Sue?
Hay là ánh nhìn săm soi phán xét của công chúng?
Hay là cách những người đàn ông có quyền sinh sát, đưa ra quyết định để nâng lên, hạ xuống, chiếu ánh đèn spotlight vào ai?
Tạo hình của quái vật Elisasue được thiết kế không theo một trật tự nào cả. Nó được tách riêng từng bộ phận tai, răng, ngực, đầu… gắn mỗi nơi một chỗ, giống như cách truyền thông và đám đông nhìn chằm chằm vào cơ thể phụ nữ và tự cho mình cái quyền đánh giá như thế này mới là đẹp, như thế kia là xấu, phụ nữ đẹp luôn phải tươi cười, và mọi thứ cần phải đặt đúng chỗ - thì mới có chỗ đứng.
Looks like everything sure is in the right place this time.
Có vẻ như lần này thì mọi thứ được đặt đúng chỗ rồi đó - lời của 2 nhà giám tuyển trong buổi casting call của Sue cho vị trí instructor show thể dục nhịp điệu.
Thế thì giờ đéo có đúng chỗ gì hết nữa.
Elisasue gớm ghiếc và dị hợm, từ cái đầu trọc lốc trông như thể gom từ 3 cái lại thành một, vài sợi tóc toen hoen cắm vội bết dính, cái tai không chắc là cái tai và 1 cái mặt nạ nhe răng trắng ởn cười giả trân. Đây, muốn gì chiều nấy, hài lòng chưa?
Thân thể quái thai tiến vào lễ đài, bước lên sân khấu trong một show diễn nude mừng năm mới. Elisasue, chắc cũng giống nhiều con quái vật khác, đều quay về một nguyên lý gây gổ cốt lõi là: tôi chỉ muốn được yêu mến bởi những người xung quanh, hãy chấp nhận tôi. Đây vẫn là Sue, vẫn là Eli mà, vẫn nhân vật mà trong quá khứ và cả hiện tại mấy người vẫn tung hô đấy thôi?
Cảnh nôn ra 1 bên ngực là một trong những cảnh kinh tởm nhớp nháp, đẩy cao trào của buổi diễn lên thêm 1 nấc thang nữa, trước khi mọi thứ nổ tung và 1 màn máu me phun thẳng vào khán giả. Nhìn lượng máu được bơm ra, mình nghĩ Elisasue phải to cỡ 1 căn phòng 25m2 thì mới có đủ chừng ấy dung dịch mà tưới.
Có cần phải có lý không?
Không.
Thế nên Elisasue tiếp tục phun trào, tưới đẫm vào những con người phù phiếm sẵn sàng buông lời cay đắng, dập luôn cả tiếng chửi, định kiến, lề lối, chuẩn mực, dập, dập tắt hết cho bà. Bất kỳ cái gì tạo ra lực thì cũng đồng thời có một phản lực quay lại tác động lên chính nó. Những chuẩn mực ngực nở, mông cong, eo phẳng, miệng cười tươi, da mướt mát đều màu, chân dài, cổ cao… như bức tường bê tông ốp vào đời Eli, vào Sue, ghì chặt không cho người ta thở thì nay chính thức bật lại, dội thẳng vào đám đông.
Hãy nhìn xem thứ quái vật mấy người tạo nên, hãy chịu trách nhiệm cho phần của mình.
Cuối cùng thì, ai cũng dính một phần của con quái vật.
Ai cũng là một con quái vật, và cũng là thành tố tạo ra thêm những con quái vật khác.
Phim kết lại khi quái vật Elisasue cuối cùng cũng rời khỏi show mừng năm mới hỗn loạn sau một màn đẫm máu và xác thịt bầy nhầy. Lê thân trên đại lộ danh vọng, con quái vật với cái mặt cười thanh thản của Eli đã tách ra, bò chậm rãi, tịnh tiến hướng về ngôi sao có tên Elisabeth Sparkle - Eli lấp lánh. Chỉ khi ở đó, nó mới sẵn lòng nhắm mắt xuôi tay. Để lại một phần máu thịt mà, sau một đêm, trông chẳng khác gì vết tương cà trong chiếc bánh rơi vội ở hồi đầu phim.
The Substance với gần 130 trang kịch bản nhưng chỉ có 29 trang thoại thôi, cho thấy đạo diễn đã ưu tiên kể chuyện qua hình ảnh, màu sắc, biểu cảm, chuyển động hơn là qua lời nói.
Còn rất nhiều rất nhiều những chi tiết, phân đoạn, trường đoạn nặng đô nữa nhưng đây là những gì đọng lại cốt yếu trong mình sau khi xem phim.
Suy cho cùng thì, trong ai cũng có mầm mống của quái vật. Quan trọng là chúng ta có cho nó ăn không, và cho nó ăn món gì?
Bạn có suy nghĩ gì về The Substance cũng như những chi tiết mà mình đã đem ra bày biện trong bài viết này? Hãy để lại comment nhé.
Xin chào, và chúc chúng ta có một buổi graduation vui.
Cảm ơn Mở cùng những người anh chị em trong alumni rất rất nhiều.
Bài viết thuộc thử thách #viettiepsuc của #wotnalumni
Em chưa bao giờ xem phim này nhưng khi đọc bài của chị thì em cảm nhận được về nỗi bất an của con người đối với những đánh giá về vẻ bề ngoài của mình, đặc biệt là phụ nữ.
Dạo này em bị stress nhiều và mọc mụn trên trán, em không trang điểm để cho da mặt được thở và một anh đồng nghiệp đã nói với em là em đáng bị như vậy vì không biết tự chăm sóc cho chính mình. Cứ như thể cơ thể mình có thể luôn xinh đẹp, khỏe mạnh theo cách người ta muốn một cách dễ dàng ý. Lúc đó em chưa đọc được bài này, nên em còn hơi suy nghĩ, và buồn.
Cảm ơn chị về bài viết ạa, những gì chị suy nghĩ trong bài làm cho em cũng nhìn nhận lại về cách mình suy nghĩ về tiêu chuẩn đẹp với xấu vớ vẩn ngoài kia. Nhờ bài này mà em không còn nghĩ ngợi gì về lời nhận xét vô duyên kia nữa.
Chị xem phim ở rạp rồi, đây là phim thể loại body horror đầu tiên chị xem, mà xem xong ko ngờ cũng để lại nhiều suy tư đến thế. Chị cũng ấn tượng đoạn Elisasue bỏ chạy đi, cuối cùng đến đúng nơi đại lộ danh vọng ở đầu phim, chỉ còn khuôn mặt và mỉm cười trước khi tan biến ấy. Demi Moore chị biết và xem mỗi Ghost, còn lại ko nhớ có phim gì khác. Nhưng đúng là phim này chị vào vai quá ấn tượng, mỗi ánh mắt rồi biểu hiện cảm xúc khuôn mặt đều trào ra được ấy. Đoạn nhìn vào gương trước cái hẹn với Fred đúng đỉnh, chị xem mà thấy kết nối và cũng xót xa thay, bởi mình kể cả khi ko là dv nổi tiếng, cũng có cảm giác tiếc nuối và sợ bị lãng quên đó...